พล.ต.ต.ปัญญา มาเม่น

โดย คม ชัด ลึก เมื่อ  7 ต.ค.2551

ในฐานะรองผู้บัญชาการกองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง (บช.ก.) กำกับดูแลงานสืบสวนสอบสวนทั่วประเทศ หน้าที่การงานจึงรัดตัวจนยากจะปลีกหาวันว่างเวลาสบายๆ

แต่ไม่ว่าจะมีภารกิจรัดรึงสักเพียงใด "พล.ต.ต.ปัญญา มาเม่น" รอง ผบช.ก.ก็จัดสรรเวลาให้ครอบครัวและลูกสาว 2 คนที่ก้าวเข้าสู่ช่วงวัยรุ่น ด้วยการปลีกเวลาแวะเวียนไปหาลูกสาวที่ขอนแก่นเกือบทุกสัปดาห์

วันเสาร์ปลายเดือนกันยายน รองฯ ปัญญา มุ่งหน้าสู่เมืองดอกคูนเสียงแคน ก่อนเปลี่ยนชุดลำลองเสื้อยืดกางเกงกีฬาสีแดงสด ร่วมทำกิจกรรมกับภรรยาและลูกๆ ภายในบ้านหลังงามสีชมพูมีสวนไม้ดอกตกแต่งสวนให้ดูมีสีสัน บานชื่นสีชมพูเข้ากับตัวบ้านชูยอดอวดดอกสลอนสมชื่อ จนคนเห็นอดก้มลงชื่นชมไม่ได้

หลังจากเดินรับอากาศเย็นสดชื่นยามเช้าได้สักพัก ครอบครัว "มาเม่น" หยิบไม้เทนนิสเตรียมตัวออกไปออกกำลังกายที่คอร์ตเทนนิสอีกหมู่บ้านหนึ่ง หวดซ้ายป่ายขวาเป็นการอบอุ่นร่างกายสักพักจึงออกเดินทาง ครู่ใหญ่ๆ จึงกลับเข้าบ้านอาบน้ำชำระล้างคราบเหงื่อไคล แล้วใช้เวลาทั้งวันอยู่กันพร้อมหน้าพ่อแม่ลูกเหมือนอย่างที่เคยทำทุกครั้งที่ผู้นำครอบครัวมีเวลาว่าง

"ตอนนี้ลูกๆ เรียนอยู่ที่สาธิตมหาวิทยาลัยขอนแก่น หากวันเสาร์-อาทิตย์ไม่มีภารกิจอะไรผมก็จะมาหาเขา พาเขาไปเรียนเทนนิส ว่ายน้ำ และเรียนพิเศษ เพราะคนโตกำลังเตรียมตัวสอบเข้ามหาวิทยาลัยแล้ว"

เนื่องจากต้องดูภาพรวมงานสืบสวนปราบปรามคดีสำคัญๆ ทั่วประเทศ ที่มีความสำคัญต่อชีวิตและทรัพย์สิน คดีคนร้ายข้ามชาติ คดีโจรกรรมไฮเทค ฯลฯ ทำให้ พล.ต.ต.ปัญญา หาเวลาว่างไม่ได้ง่ายนัก ยิ่งล่าสุดได้ตั้งกองกำลังผสม รวบรวมเอาตำรวจที่มีความรู้ความสามารถจากส่วนต่างๆ มาทำงานร่วมกันเรียกขานว่า "กองกำลังพิเศษ" ไขปมคดีที่มีความสลับซับซ้อนและมีการรวมตัวเป็นเครือข่ายใหญ่ เช่น คดีแก๊งคนร้ายชาวไนจีเรียใช้เมืองไทยเป็นฐานปฏิบัติการส่งอีเมลล่อลวงทรัพย์ไปยังประเทศต่างๆ ทั่วโลก หรือคดีล่าสุดแก๊งคนจีนโทรศัพท์หลอกโอนเงินข้ามประเทศ เป็นต้น

ด้วยภารกิจที่ต้องรับผิดชอบดูแลงานป้องกันปราบปรามทั่วประเทศ ทำให้รองฯ ปัญญามีเวลาพักผ่อนน้อย นอกจากการใช้วันว่างจริงๆ อยู่กับครอบครัว มอบความรักความอบอุ่นให้ลูกสาวทั้งสองตามแบบฉบับสบายๆ สไตล์สีกากีของ "พล.ต.ต.ปัญญา มาเม่น" เขายังพยายามหาเวลาว่างจากการทำงานออกกำลังกายด้วยการเดินหรือวิ่ง

แม้แต่เมื่อครั้งไปรับตัวผู้ต้องหาคนไทยกว่า 40 คน เครือข่ายแก๊งหลอกโอนเงินข้ามประเทศที่จีนเมื่อไม่นานมานี้ รองฯ ปัญญาก็ยังใช้ระเบียงหน้าลิฟต์บนชั้น 25 เป็นที่วิ่งออกกำลังกายคลายเครียดและเคลียร์ความคิดที่คั่งค้างอยู่ในหัวสมอง

"ผมใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่กับลูกน้อง นั่งพูดคุยสรุปความคืบหน้าของคดีตามโรงแรม ร้านอาหาร จึงไม่ค่อยมีกิจกรรมยามว่างอื่นๆ กอล์ฟผมก็ยังไม่ได้ฝึก กีฬาอื่นก็ไม่เคยเล่น" รองฯ ปัญญา กล่าวยิ้มๆ

"ผมจะออกกำลังกายตอนเย็น ใช้เวลา 1-2 ชั่วโมง แค่สวมเสื้อยืด กางเกงฟุตบอล รองเท้าผ้าใบ เดินและวิ่งเป็นวงกลมรอบๆ โรงแรมหรือที่พัก หน้าโรงแรม ระเบียงห้อง หน้าลิฟต์ ผมจะใช้พื้นที่ได้หมดไม่ว่าอยู่ที่ไหน การออกกำลังกายช่วยให้สดชื่น ช่วยคลายเครียด เรื่องต่างๆ คดีต่างๆ ที่ชุดต่างๆ เข้าไปทำงานเพิ่มผลอย่างไร มันจะอยู่ในหัวหมด การออกกำลังกายจึงช่วยได้ แถมยังเกิดมุมคิดในการคลี่คลายดคีใหม่ๆ อีก"

ณ วันนี้มีหลายคดีที่คลี่คลายได้สำเร็จลุล่วงด้วยน้ำมือของตำรวจผู้นี้ แต่ก็ยังมีอีกจำนวนหนึ่งที่ยังปิดไม่ลง เช่น คดีฆ่านักข่าวมติชน คดีฆ่าเศรษฐินีภูเก็ต และคดียิง ส.ว.ลพบุรี ฯลฯ

...บ่ายคล้อยวันหนึ่ง พล.ต.ต.ปัญญา มาเม่น ในชุดเสื้อยืดคอปกสีเหลือง กางเกงสแล็กสีดำ สวมแจ็กเก็ตดำคลุมทับ เอนหลังลงบนเก้าอี้นวดตัวใหญ่ในห้องทำงาน เปิดโทรทัศน์ดูข่าวความเคลื่อนไหวทางการเมือง ก่อนจะหลับตาหยุดขบคิดถึงงานชั่วคราว เพื่อจะได้ตื่นขึ้นมาเผชิญหน้ากับงานที่เคร่งเครียดด้วยความพร้อมมากกว่าที่เป็นอยู่

"ให้อภัย" คำสั้นๆ ที่ยิ่งใหญ่

ตลอดชีวิตรับราชการตำรวจมากว่า 20 ปี มีคดีต่างๆ มากมายที่ผ่านเข้ามาในชีวิต "พล.ต.ต.ปัญญา มาเม่น" แต่ละคดีได้รับการคลี่คลายด้วยสติปัญญาและหลักฐาน จนสามารถสืบสาวไปถึงตัวคนร้ายและจับกุมมาลงโทษได้ หลายคดีถูกบันทึกอยู่ในความประทับใจของนายตำรวจผู้นี้ เช่น คดีฆ่าผู้กำกับเมืองอุดรธานี ซึ่งสามารถสืบสวนจับกุมได้ทั้งขบวนการด้วยหลักฐานและโชคช่วย คดีฆ่าข่มขืนแหม่มชาวไอริชที่เกาะสมุย ซึ่งต้องทำงานภายใต้แรงกดดันและเริ่มต้นจากศูนย์ แต่ใช้เวลาเพียง 9 วันก็จับกุมคนร้ายได้

นอกจากนี้ ยังมีคดีประทับใจที่ไม่ได้เกิดจากความสามารถของตำรวจล้วนๆ แต่เป็นความร่วมมือจากประชาชนสาขาอาชีพอื่น ได้แก่ มัคคุเทศก์ นักข่าว และโปรแกรมเมอร์ ฯลฯ นั่นคือคดีแก๊งยากูซ่าลวงฆ่าคนญี่ปุ่นชิงทรัพย์ 40 ล้านบาท ก็ได้นักข่าวชาวญี่ปุ่นสืบค้นจนได้อีเมลและชื่อคนร้ายมาดำเนินการสืบสวนจนจับกุมคนร้ายได้ คดีฉ้อโกงโทรศัพท์ลวงเป็นหนี้บัตรเครดิตที่จีน ใช้มัคคุเทศก์สืบหาสถานที่กบดานของแก๊ง จนสามารถจับกุมได้ยกแก๊ง 40 กว่าคน และคดีแก๊งไนจีเรียส่งอีเมลลวงตบทรัพย์ก็ได้โปรแกรมเมอร์มาเขียนโปรแกรมดูดข้อมูล จนได้เบาะแสและจับกุมคนร้ายข้ามชาติได้

การทำงานที่ประสบความสำเร็จ สร้างชื่อสร้างผลงานมากมายเช่นนี้ พล.ต.ต.ปัญญา มีหลักทำงานสั้นๆ เพียงแค่รู้จักคำว่า "การให้อภัย"

"ผมจะพยายามเลือกคนที่ตั้งใจทำงาน มีคุณธรรม เป็นคนดี มีฝีมือ เป็นแกนสำคัญในการสร้างทีม โดยใช้หลักปกครองง่ายๆ คือ การให้อภัย เท่าที่เห็นตำรวจส่วนใหญ่จะไม่ค่อยให้อภัยกัน แบ่งฝักแบ่งฝ่าย ต้องทำใจว่าคนเราเกิดมาไม่มีใครสมบูรณ์ 100 เปอร์เซ็นต์ ก็ทำใจง่ายๆ ให้อภัย ลูกน้องทำงานไม่เข้าเป้า คลาดเคลื่อนจากที่หวังผลไว้ 100 เปอร์เซ็นต์ ทำได้แค่ 5-10 เปอร์เซ็นต์ ก็ต้องให้อภัย ค้นหาวิธีใหม่ ถ้าไม่ให้อภัย ทีมแตกก็ทำงานไม่ได้"